注）アイヌタイムズの版権は、アイヌ語ペンクラブにあります。
La eldonrajto de AinuTimes apartenas al Ajnu-lingva PEN-Klubo.

注）1. 赤字は、アイヌ語です。
Ruĝa litero estas ajnu-lingva.
2. 赤字のイタリック文字は、日本語由来のアイヌ語外来語です。
Ruĝa kaj kursiva litero estas la fremdvorto originanta el la japana lingvo.
3. 外来語は、日本語ローマ字の99式ローマ字方式で表記しています。
La fremdvorto estas skribita laŭ la maniero "99-siki roomaĵi (japane)" de japana latina litero.
4. 緑字は、エスペラント（語）です。
Verda litero estas Esperanta.
Nigra litero estas japana.

Torohina sekor a=ye síno pon kikir an ruwe ne. Néwaanpe a=tumáma or oma p ne ruwe ne.
トリヒナ　セコㇿ　ア・イェ　シノ　ポン　キキㇼ　アン　ルウェ　ネ。ネワアンペ　ア・トゥママ　オㇿ　オマ　ㇷ゚　ネ　ルウェ　ネ。
トリヒナという人間に感染するとても小さな寄生虫がいます。
Torikino estas malgrandega parazito de homo. Tiu estas la kaŭzo de la malsano torikonozo.

Nippon or ta, Torihina pon kikir anak, kimunkamuy, cironnup, honyu néno an cikoykip kamihi tum ta okay pe ne ruwe ne.
日本　オッタ、トリヒナ　ポン　キキㇼ　アナㇰ、キムンカムイ、チロンヌㇷ゚、ホイヌ　ネノ　アン　チコイキㇷ゚　カミヒ　トゥㇺ　タ　オカイ　ぺ　ネ　ルウェ　ネ。
日本では、トリヒナの幼虫は、クマ、キツネ、タヌキのような動物の筋肉組織内にいます。
En Japanio Torikina larvo troviĝas en muskolaro de urso, vulpo kaj niktereŭto.

Néno an cikoykip kamihi hu no a=e hene somo pirkano a=cire no a=e hene a=ki yakun, tasum a=ki hi ka an ruwe ne.
ネノ　アン　チコイキㇷ゚　カミヒ　フ　ノ　ア・エ　ヘネ　ソモ　ピㇼカノ　ア・チレ　ノ　ア・エ　ヘネ　ア・キ　ヤクン、タスㇺ　ア・キ　ヒ　カ　アン　ルウェ　ネ。
人はこの寄生虫が体内にいる動物の肉を、生や加熱調埋が不十分なまま食べて感染します。
Oni infektiĝas, kiam oni manĝas la viandon krudan aŭ duonkuiritan kun la torikino.

Oubei or ta puta umma néno an katiku (a=resu p) ani tasum a=ki hi ka an.
欧米　オッタ　プタ　ウンマ　ネノ　アン　家畜（ア・レス　ㇷ゚）　アニ　タスㇺ　ア・キ　ヒ　カ　アン。
欧米ではブタや馬のような家畜による感染がありました。
En Eŭropo hejmaj bestoj kiel porko kaj ĉelvalo kaŭzis la malsanon.

Nippon mosir ta néno an hi isam ruwe ne.
日本　モシッタ　ネノ　アン　ヒ　イサㇺ　ルウェ　ネ。
日本国内では、家畜による感染はありません。
En Japanio ne okazis infektiĝo pro hejma besto.

Korka, kimunkamuy haru ani tasum a=ki hi ene an i; 1974 pa ta Aomori-ken or ta, 1979 pa ta Hokkaidou or ta, 1981 pa ta Mie-ken or ta, 2016 pa ta Ibaraki-ken or ta an ruwe ne.
コㇿカ、キムンカムイ　ハル　アニ　タスㇺ　ア・キ　ヒ　エネ　アニ；1974　パ　タ　青森県　オッタ、1979　パ　タ　北海道　オッタ、1981　パ　タ　三重県　オッタ、2016　パ　タ　茨城県　オッタ　アン　ルウェ　ネ。
しかし、野生のクマ肉による感染が、1974年に青森県で、1979年に北海道で、1981年に三重県で、2016年に茨城県でありました。
Sed la infektiĝo okazis, en 1974 en la gubernio Aomori, en 1979 la gubernio Hokkaido, en 1981 la gubernio Mie, en 2016 la gubernio Ibaraki.

1974 pa ta Aomori-ken or ta, Tukinowaguma haru hu no e kimoyramante utar tasum ruwe ne.
1974　パ　タ　青森県　オッタ、ツキノワグマ　ハル　フ　ノ　エ　キモイラマンテ　ウタㇻ　タスㇺ　ルウェ　ネ。
1974年の青森県では、野生のツキノワグマの肉をサシミで食べたハンターが感染しました。
En 1974 en la gubernio Aomori ĉasistoj manĝis la krudan viandon de japana nigra urso (scienca nomo; Selenarctos thibetanus japonicus), tiel ke ili infektiĝis.

1979 pa ta Hokkaidou or ta ipeusi (Kyoudo-ryouriten) or ta, a=rupúska kamuy haru e utar tasum ruwe ne.
1979　パ　タ　北海道　オッタ　イペウシ（郷土料理店）　オッタ、ア・ルプㇱカ　カムイ　ハル　エ　ウタㇻ　タスㇺ　ルウェ　ネ。
1979年の北海道では、郷十料理店でヒグマの冷凍肉を食べた人が感染しました。
En 1979 en la gubernio Hokkaido ĉe la loka restoracio klientoj manĝis frostigitan viandon krudan de la Hokkajda bruna urso (scienca nomo; Ursus arctos yesoensis), kaj ili infektiĝis.

Ne wa an hi ta, -40℃ pakno 4 cup utur ta a=rupúska wa an korka pon kikir naa siknu wa oka hi a=eraman.
ネ　ワ　アン　ヒ　タ、-40℃　パㇰノ　4　チュㇷ゚　ウトゥッタ　ア・ルプㇱカ　ワ　アン　コㇿカ　ポン　キキㇼ　ナア　シㇰヌ　ワ　オカ　ヒ　ア・エラマン。
この時は-40℃で4ケ月間凍結してあったにもかかわらず幼虫は生きていたことがわかりました。
Malgraŭ ke la viando estis frostigita ĉe -40℃ dum 4 monatoj, tiam la larvo ankoraŭ vivis.

1981 pa ta Mie-ken or ta Tukinowaguma haru somo pirkano a=cire wa e utar tasum ruwe ne.
1981　パ　タ　三重県　オッタ　ツキノワグマ　ハル　ソモ　ピㇼカノ　ア・チレ　ワ　エ　ウタㇻ　タスㇺ　ルウェ　ネ。
1981年の三重県では、ツキノワグマの冷凍肉を十分に加熱することなく、サシミで食ベて感染しました。
Onidire en 1981 en la gubernio Mie oni ne sufiĉe rostis viandon de urso, 60 gastoj en hotelo manĝis kaj infektiĝis.

Ne wa an hi ta, -30℃ pakno 1 cup utur ta a=rupúska wa an haru ne ruwe ne.
ネ　ワ　アン　ヒ　タ、-30℃　パㇰノ　1　チュㇷ゚　ウトゥッタ　ア・ルプㇱカ　ワ　アン　ハル　ネ　ルウェ　ネ。
この場合も-30℃で1ケ月間保存したものでした。
Ankaŭ tiuokaze la viando estis konservita ĉe -30℃ unumonate.

A=rupúska yakun a=rayke syu ka an ruwe ne. Korka, méan uske ta neya cikoykip tum ta neya, Torihina pon kikir or ta a=rupúska yakka somo ray syu ka an ruwe ne.
ア・ルプㇱカ　ヤクン　ア・ライケ　種　カ　アン　ルウェ　ネ。コㇿカ、メアン　ウㇱケ　タ　ネヤ　チコイキㇷ゚　トゥㇺ　タ　ネヤ、トリヒナ　ポン　キキㇼ　オッタ　ア・ルプㇱカ　ヤッカ　ソモ　ライ　種　カ　アン　ルウェ　ネ。
冷凍が有効な場合(種)もありますが、寒冷地由来のものや、野生動物のものでは、冷棟に強い種類のトリヒナの幼虫が寄生していることがあります。
Frostigadi viandon estas iufoje efika kontraŭ infektiĝo, sed se la larvoj devenis de malvarma regiono aŭ de sovaĝaj animaloj, povas esti parazitita Torikinospecaj larvoj forte kontraŭ frostigado.

2016 pa ta Ibaraki-ken or ta ipeusi (syokudou) or ta kamuy haru somo pirkano a=cire wa e utar tasum ruwe ne.
2016　パ　タ　茨城県　オッタ　イペウシ（食堂）　オッタ　カムイ　ハル　ソモ　ピㇼカノ　ア・チレ　ワ　エ　ウタㇻ　タスㇺ　ルウェ　ネ。
2016年の茨城県では、飲食店において、加熱不十分な北海道のヒグマ肉を食べて食中毒になりました。
Ĉe restoracio en la gubernio Ibaraki en 2016 oni manĝis ne sufiĉe rostitan viandon de la Hokkajda bruna urso, kaj infektiĝis.

(Te pakno, Torihina kor Gakumei anak ≪Trichinella app.≫ ne a korka, te wano ≪Trichinella T9≫ ne ruwe ne.)
（テ　パㇰノ、トリヒナ　コㇿ　学名　アナㇰ　≪Trichinella app.≫　ネ　ア　コㇿカ、テ　ワノ　≪Trichinella T9≫　ネ　ルウェ　ネ）
(それまでのトリヒナの学名はTrichinclla spp.でしたが、ここからTrichinella T9 になりました)
(Ĝis tiam la scienca nomo de Torikinozo estis ≪Trichinella app.≫, sed ekde tiam ŝanĝis ĝin en ≪Trichinella T9≫.)

Kokusai-torihinasyou-iinkai(ICT), Nihon Syokuhin-anzen-iinkai ene hawean hi; Aep pirkano a=ma (71 do akkari, 1 pun akkari) yakun Torihina tasum ki ka somo ki.
国際トリヒナ症委員会（ICT）、日本　食品安全委員会　エネ　ハウェアニ；　アエㇷ゚　ピㇼカノ　ア・マ　（71℃　アッカリ、1分　アッカリ）　ヤクン　トリヒナ　タスㇺ　キ　カ　ソモ　キ。
国際トリヒナ症委員会(ICT)や日本の食品安全委員会は、この食中毒の発生を防ぐには、中心部の温度が71℃で1分間以上、十分に加熱する必要があると述べています。
ICT(International Commission on Trichinellosis; Internacia Komitato pri Torikinozo) diras, ke por preventi infestiĝon pro la manĝaĵo necesas varmigi viandon sufiĉe (ĉe 71℃ pli ol 1min).

A=paró wano a=netópake or oma Torihina ponpon kikir tutko wano inererko pakno okake ta 2mm pakno sukup kikir ne yaykar wa a=anekankani or un an ruwe ne.
ア・パロ　ワノ　ア・ネトパケ　オㇿ　オマ　トリヒナ　ポンポン　キキㇼ　トゥッコ　ワノ　イネレㇾコ　パㇰノ　オカケ　タ　2mm　パㇰノ　スクㇷ゚　キキㇼ　ネ　ヤイカㇻ　ワ　ア・アネカンカニ　オルン　アン　ルウェ　ネ。
人の口から入ったトリヒナの幼虫は、2-4日に成熱して体長2mm前後の成虫となり、小腸粘膜に寄生します。
La larvo, enirinta tra homa buŝo, fariĝas imagino post 2-4 tagoj, kaj parazitas mukozon de la maldika intesto.

Ne hi ta ne kikir "Tyou-Torihina" sekor a=ye p ne ruwe ne. Néwaanpe oka yakun atu=an ka ki, soyokari=an ka ki, a=honíhi arka ka ki ruwe ne.
ネ　ヒ　タ　ネ　キキㇼ　「腸トリヒナ」　セコㇿ　ア・イェ　ㇷ゚　ネ　ルウェ　ネ。ネワアンペ　オカ　ヤクン　アトゥ・アン　カ　キ、ソヨカリ・アン　カ　キ、ア・ホニヒ　アㇻカ　カ　キ　ルウェ　ネ。
この時期のものを「腸トリヒナ」といい、吐気、下痢、腹痛などを起こします。
Oni nomas tiamajn imaginon "Intesta Torikino (Intestinal Torihina)". Ĝi kaŭzas naŭzon, lakson, ventrodoloron kaj aliaj.

Matne kikir anak a=anekankani or ta 4 wano 6 syuukan utur ta 1000 pakno ponpon kikir sanke wa ne ponpon kikir a=kemórici or oma wa a=netópake a=kamí tum ta paye wa Naasu Seru ("nurse cell" anak SyukusyuMen'eki-Hannou emaka kunine kar ponpon pukuru ne noyne an kouzou ne ruwe ne) tum ta an wa 'Kinniku-Torihina (Kam kikir)' sekor a=ye p ne ruwe ne.
マッネ　キキㇼ　アナㇰ　ア・アネカンカニ　オッタ　4　ワノ　6　週間　ウトゥッタ　1000　パㇰノ　ポンポン　キキㇼ　サンケ　ワ　ネ　ポンポン　キキㇼ　ア・ケモリチ　オㇿ　オマ　ワ　ア・ネトパケ　ア・カミ　トゥㇺ　タ　パイェ　ワ　ナース セル　（「nurse cell」　アナㇰ　宿主　免疫反応　エマカ　クニネ　カㇻ　ポンポン　プクル　ネ　ノイネ　アン　構造　ネ　ルウェ　ネ）　トゥㇺ　タ　アン　ワ　「筋肉トリヒナ　（カㇺ　キキㇼ）」　セコㇿ　ア・イェ　ㇷ゚　ネ　ルウェ　ネ。
雌の成虫は粘膜内で4-6週間にわたって1000匹程度の幼虫を産み、それらの幼虫は血流中に入って全身の筋肉に移動して、ナースセル(nurse cell; 宿主の免疫反応から身を守るための袋状の構造)に囲まれ、いわゆる「筋肉トリヒナ」になります。
La imaginio naskas Ĉirkaŭ 1000 larvojn dum 4-6 semajnoj. La larvoj eniĝas en sangofluo kaj transiĝi en muskolaron. Kaj ili ĉirkaŭas "nurse cell", malgrandegan strukturon kiel saketo por gardi sin kontraŭ imuna reakcio de gastiganto. Oni nomas tiamajn larvon "Muskola Torikino (Muscle Torihina)".

A=netópake tum ta oka Kinniku-Torihina ponpon kikir epes síno takne (1.1mm) wa etomotuye síno takne (0.04mm) ruwe ne.
ア・ネトパケ　トゥㇺ　タ　オカ　筋肉トリヒナ　ポンポン　キキㇼ　エペㇱ　シノ　タㇰネ　（1.1mm）　ワ　エトモトゥイェ　シノ　タㇰネ　（0.04mm）　ルウェ　ネ。
人が摂取した筋肉トリヒナの幼虫は長さが1.1mm、幅が0.04mm程度の大ききで、とても小さいものです。
Larvoj de Muskola Torikino enprenita en homan korpon estas 1.1mm longa, 0.04mm larĝa. Tre malgranda ĝi estas!

Torihina pon kikir oma kami a=e okake ta 2 syuukan síran kor ne kikir ani a=kamí arka ka ki, sinki=an ka ki, mawekor=an ka ki, a=kannasikkapu hup ka ki ruwe ne.
トリヒナ　ポン　キキㇼ　オマ　カミ　ア・エ　オカケ　タ　2週間　シラン　コㇿ　ネ　キキㇼ　アニ　ア・カミ　アㇻカ　カ　キ、シンキ・アン　カ　キ、マウェコラン　カ　キ、ア・カンナシッカプ　フㇷ゚　カ　キ　ルウェ　ネ。
汚染したものを食べて2週間たってから、この幼虫が原因で、筋肉痛、脱力感、発熱、上まぶたの腫れなどの症状が出ることがあります。
Povas okazi muskolan doloron, prostracion, febron, ŝvelo de la supra palpebro kaj aliaj, 2 semajnojn post preno de la infektita manĝaĵo pro tiuj larvoj.

8 syuu utur ta néno an hi ka an.
8　週　ウトゥッタ　ネノ　アン　ヒ　カ　アン。
8週間はど続くこともあります。
Povas daŭri la simptomoj 8 semajnojn.

Tasum a=erámpewtek hi ka an korka, síno páse tasum ne hi ka an ruwe ne.
タスㇺ　ア・エランペウテㇰ　ヒ　カ　アン　コㇿカ、シノ　パセ　タスㇺ　ネ　ヒ　カ　アン　ルウェ　ネ。
自覚症状がないものが多いですが、重症になることもあります。
Ofte mankas subjektivaj simptomoj. Sed okazas iufoje, ke oni staras en grava malsano.

Ponpon kikir poronno oka yakun ne tasum ka naa wen ruwe ne.
ポンポン　キキㇼ　ポロンノ　オカ　ヤクン　ネ　タスㇺ　カ　ナア　ウェン　ルウェ　ネ。
この症状の程度は肉とともに摂取した幼虫の数で決まります。
La grado de simptomo dependas de nombro de la larvoj en viando manĝita.

Kinniku-Torihina 100 wano 300 pakno oka yakun ne tasum a=erámuan wa, 1000 wano 3000 pakno oka yakun ne tasum síno páse ruwe ne.
筋肉トリヒナ　100　ワノ　300　パㇰノ　オカ　ヤクン　ネ　タスㇺ　ア・エラムアン　ワ、1000　ワノ　3000　パㇰノ　オカ　ヤクン　ネ　タスㇺ　シノ　パセ　ルウェ　ネ。
筋肉トリヒナが100～300で症状が出て、1000～3000程度で重篤な症状を起こすと言われています。
Oni diras, ke 100-300 larvoj en la korpo montras simptomon, kaj 1000-3000 larvoj kaŭzas gravan malsanon.

Ne tasum síno páse yakun 4 wano 6 syuu okake ta hése=an eaykap hi ka an.
ネ　タスㇺ　シノ　パセ　ヤクン　4　ワノ　6　週　オカケ　タ　ヘセ・アン　エアイカㇷ゚　ヒ　カ　アン。
重篤の場合には、感染4-6週後、呼吸麻痺を引き起こすことがあります。
Okaze de grava malsano, povas okazi dispneo 4-6 semajnojn post la infektiĝo.

2016 pa ta Ibaraki-ken or un zirei or ta, kamuy haru hu no e utar waniw opitta tasum ruwe ne. Ruhu no e utar hotnen ikasma sinen or ta, waniw ikasma sinen tasum ruwe ne.
2016　パ　タ　茨城県　オルン　事例　オッタ、カムイ　ハル　フ　ノ　エ　ウタㇻ　ワニウ　オピッタ　タスㇺ　ルウェ　ネ。ルフ　ノ　エ　ウタㇻ　ホッネン　イカㇱマ　シネン　オッタ、ワニウ　イカㇱマ　シネン　タスㇺ　ルウェ　ネ。
2016年の茨城の事例では、ヒグマ肉をほぼ生で食べた10人は全員が発症、加熱不十分で焼いて(ローストで)食べた21名では発症者は11名でした。
Parolante pri la okaze do en la gubernio Ibaraki en 2016, malsaniĝis ciuj - 10 homoj, kiuj manĝis viandon malmulte rostitan, kaj malsaniĝis 11 homoj el 21 homoj, kiuj manĝis viandon meze rostitan.

Amerika or ta ka Torihina tasum an ruwe ne.
アメリカ　オッタ　カ　トリヒナ　タスㇺ　アン　ルウェ　ネ。
アメリカでもトリヒナ症は起きます。
Torikinozo okazas en Usono.

Amerika CDC (Sippei-kanri-yobou-sentaa) ka aep pirkano a=ma (71 do akkari, 1 pun akkari) sekor ikoorsutke ruwe ne.
アメリカ　CDC（疾病管理予防センター）　カ　アエㇷ゚　ピㇼカノ　ア・マ　（71℃　アッカリ、1分　アッカリ）　セコㇿ　イコオㇿスッケ　ルウェ　ネ。
アメリカのCDC(疾病管理予防センター)でも肉の中心部の温度も1分以上71℃以上にすることを勧めています。
CDC (Centers for Disease Control and Prevention; Centro por regado kaj prevento pri malsano) en Usono ankaŭ rekomendas, ke oni varmigas la centran parton de viando ĉe 71℃ pli ol unu minuto.

A=rupúska kamuy haru ne yakka pirkano a=ma wa a=e ro!
ア・ルプㇱカ　カムイ　ハル　ネ　ヤッカ　ピㇼカノ　ア・マ　ワ　ア・エ　ロ！
冷凍したものでもクマ肉はよく加熱して食ベましよう!
Se vi manĝos frostigitan ursan viandon, varmigu sufiĉe kaj manĝu!

アイヌ語の表記は、基本的には『アコㇿイタㇰ　アイヌ語テキスト１』（1994）の表記法に従っています（例外もあり）。アイヌ語例外アクセントには、ローマ字にアクセント記号を付けました。外来語のローマ字表記（斜体）は、表記を統一せず執筆者に一任しました。（ここの掲載文については、日本語は公益社団法人・日本ローマ字会の99式ローマ字表記法に準拠してます。）固有名詞の先頭文字は大文字としました。また、ローマ字の文頭文字も大文字にしました。

Aĉetu nian la ajnuan gazeton "Ainutimes", ni petas.
Abonkotizo: 1500 enoj 4 numere (nur ajnua versio),
2300 enoj 4 numere (ajnua kaj japana versio)

Varbu la ajnu-lingvajn kontribuojn de legantoj, ni petas.
La temo, la formo, la paĝoj estas libera, kaj ni povas helpi viajn komponaĵojn.
(Kontakto) Poŝtkodo: 047-0033,
Adreso: HAMADA Takaŝi 1-32-136, Tomioka, Otaru-ŝi, Hokkajdo,
e-poŝto: (japane),
TTT-ejo: http://www.geocities.jp/otarunay/taimuzu.html (japane)

Se vi kontaktu Esperante, jene.
e-poŝto:(Hokkajda Esperanto-Ligo)