ホームページに戻る
目次に戻る



アイヌ語新聞「アイヌタイムズ」の記事「ソコニ (エゾニワトコ)」
(第22号、2002年(平成14年)6月20日(木)アイヌ語ペンクラブ発行 9~11ページ引用)

ソコニ (エゾニワトコ)

(アイヌ語)
sokoni
ソコニ
(エスペラント)
Sambucus sieboldiana, ezoniwatoko [japane]



この文は、Shift_JIS X0213 のフォントを指定していません。

このページを表示させるには、Windows Me以前のシステムでのNetscape 3.x や 4.x azur(azurはWindows98以上)Mac OS 9.2以前のシステムでのNetscape 3.x や 4.x iCabをお使いになり、Shift_JIS X0213 のフォントを指定してください。

WindowsXPMacOSXでは、azurを使うと、ユニコード3.2に準拠しているフォントを指定することによって、このShift_JIS X0213 に準拠したWebページを表示させることができます。
また、MacOS X ver10.4.11でダウンロードされるSafari ver.3.0.4 を用いると、表示→テキストエンコーディング→日本語(Shift JIS X0213)というエンコーディングが機能するようになりました。Unicode 3.2 に対応しているフォントで表示されます。MacOS X ver10.3 以前でダウンロードできるSafari ver.1.1では、Safari→環境設定→テキストエンコーディング→日本語(Shift JIS X0213)というエンコーディングが選択できましたが、機能してませんでした。

ソースを編集する時は、Alpha for WindowsXP (http://www.interq.or.jp/student/exeal/dss/res/alpha/) や Netscape Composer 4.78 for WindowsMe や テキストエディット for MacOSXをお使いください。


ソコニは匂いが強いので、悪い神も流行病の神もそれを嫌がると言われています。

(アイヌ語)
sokoni hura ruy pe ne kusu wen kamuy ka pakor kamuy ka emaka sekor a=ye.
ソコニ フラ ルイ ペ ネ クス ウェン カムイ カ パコ� カムイ カ エマカ セコ� アイェ。
(エスペラント)
La odoro de la arbedo "sokoni" estas forta. Pro tio oni diras, ke �in malamas la aina dio de malbono kaj infekta malsano.
 

幌別では、この木で木幣を作りました。

(アイヌ語)
Poro-pet or ta newaanpe inaw ne a=kar ruwe ne.
幌別 オ� タ ネワアンペ イナウ ネ アカ� ルウェ ネ。
(エスペラント)
En la urbeto "Poro-pet" oni faris la ainan pre�ilon "inaw" el la arbedo.
 

樺太では、この木の枝で人形を作り、子供の着物の帯に結びました。

(アイヌ語)
Karapto or ta anakne, ne nitek inoka ne a=kar wa, hekaci us kut or a=ewkote yak a=ye.
カラ�ト オ� タ アナ�ネ、 ネ ニテ� イノカ ネ アカ� ワ、 ヘカチ ウ� クッ オ� アエウコテ ヤ� アイェ。
(エスペラント)
En la duoninsulo "Karapto" oni faris pupon el la bran�o kaj kunligis �in kun la vesta zono de infano.
 

これが子供を守るものだと考えられたのでしょう。

(アイヌ語)
newaanpe hekati epunkine kuni p ne sekor yaynu=an nakor.
ネワアンペ ヘカチ エプンキネ クニ � ネ セコ� ヤイヌアン ナコ�。
(エスペラント)
La� onidiro �i protekas infanojn.
 

これは、「セニシテ・ニポポ」とか「ソコニナンコロペ」と言われました。

(アイヌ語)
newaanpe "seniste-nipopo" ne ya "sokoni-nan kor pe" ne ya a=porose p ne.
ネワアンペ "セニ�テ・ニポポ" ネ ヤ "ソコニ・ナン コ� ペ" ネ ヤ アポロセ � ネ。
(エスペラント)
Oni nomas �in a� "seniste-nipopo" a� "sokoni-nan kor pe".
 

青木愛子さんは次のように言ってます。

(アイヌ語)
Aoki Aiko katkemat ene hawean hi:
青木愛子 カッケマッ エネ ハウェアン ヒ:
(エスペラント)
S-ino AOKI Aiko diris jene:
 

フイペ(腎臓、肝臓)が元気のない時は、ソコニの内皮を煎じて、その汁を飲ませると良くなるといいます。

(アイヌ語)
huype tumsak hi ta, sokoni kapu a=popte wa, uwehe a=kure yak pirka sekor a=ye.
フイペ トゥ�サ� ヒ タ、 ソコニ カプ アポ�テ ワ、 ウウェヘ アクレ ヤ� ピ�カ セコ� アイェ。
(エスペラント)
La� onidiro kiam a� reno a� hepato estas malsana, oni infuzas la epidermon de "sokoni", kaj trinkas la supon, tiel fari�as bona.
 

秋になるとソコニの皮をはいで、干しておきました。

(アイヌ語)
cuk an kor sokoni kapu a=sospa hine, a=satke wa a=ama.
チュ� アン コ� ソコニ カプ アソ�パ ヒネ、 アサッケ ワ アアマ。
(エスペラント)
Kiam a�tuno alvenas, oni sen�eligas la epidermon de "sokoni", kaj sekigas �in.
 

川上シンさんは次のように言ってます。

(アイヌ語)
Kawakami Sin katkemat ene hawean hi:
川上シン カッケマッ エネ ハウェアン ヒ:
(エスペラント)
S-ino KAWAKAMI Sin diris jene:
 

煎じるときは、葉っぱと若い茎(枝)を入れました。

(アイヌ語)
a=popte hi ta, ni hamu tura pon niteke a=omare ruwe ne.
アポ�テ ヒ タ、 ニ ハム トゥラ ポン ニテケ アオマレ ルウェ ネ。
(エスペラント)
Kiam oni infuzas �in, oni enmetas la foliojn kaj la tigojn en la akvo.
 

腰がひどく痛いときは、ソコニの湿布を使います。煮立たせて布を巻きました。

(アイヌ語)
a=ikkewe eytasa arka kor, sokoni nimaw a=eywanke ruwe ne. a=popte wa senkaki a=kokari.
アイッケウェ エイタサ ア�カ コ�、 ソコニ ニマウ アエイワンケ ルウェ ネ。 アポ�テ ワ センカキ アコカリ。
(エスペラント)
Kiam la lumbo doloras, oni uzas kompreson el "sokoni". Oni bone boligas �in, kaj vindas la tukon.
 

「知里真志保 分類アイヌ語辞典」には、こう書かれています。

(アイヌ語)
"Tiri Masiho Bunrui-aynu-go-Ziten" or ta ene kampinuye hi:
"知里真志保 分類アイヌ語辞典" オ� タ エネ カンピヌイェ ヒ:
(エスペラント)
"�IRI Ma�iho Bunrui-ainu-go-Ziten (Klasifikita vortaro de aina lingvo de �IRI Ma�iho)" diras jene;
 

樺太では、石を焼いて、水に浸した木の皮で包んで、腫れたところに付けたといいます。

(アイヌ語)
Karapto or ta, suma a=sesekka hine, a=woromare nimaw ani a=kokari wa, totce hi a=usi yak a=ye ruwe ne.
カラ�ト オ� タ、 スマ アセセッカ ヒネ、 アウォロマレ ニマウ アニ アコカリ ワ、 トッチェ ヒ アウシ ヤ� アイェ ルウェ ネ。
(エスペラント)
En la duoninsulo "Karapto" oni varmigas �tonon, envolvas �in per la epidermo trempita en akvo kaj almetas �in al �vela�o.
 

ソコニは、北海道、サハリン、南千島、本州中北部、朝鮮半島、中国東北部に生えています。山に生えます。

(アイヌ語)
sokoni anak aynumosir (Hokkaido), Karapto (Saharin), yawani (Minami-tisima), Honsy�-ty�hokubu, ty�sen-hant�, ty�goku-t�hokubu or us pe ne. kim us pe ne.
ソコニ アナ� アイヌモシ� (北海道)、 カラ�ト (サハリン)、 ヤワニ (南千島)、 本州中北部、 朝鮮半島、 中国東北部 オ� ウ� ペ ネ。 キ� ウ� ペ ネ。
(エスペラント)
"sokoni" elkreskas en aynumosir (Hokkajdo), Karapto (Sa�aleno), yawani (Suda-parto de Kurilaj Insuloj) kaj Nordorienta-parto en �ino. Trovi�as en monto.
 

乾燥したソコニは漢方では接骨木(せっこつぼく)と呼ばれるもので、乾燥した葉は接骨木葉(せっこつぼくよう)と呼ばれるものです。

(アイヌ語)
a=satke sokoni anak kanp� or ta sekkotuboku sekor a=ye p ne wa, a=satke hamu sekkotubokuy� sekor a=ye p ne ruwe ne.
アサッケ ソコニ アナ� 漢方 オ� タ 接骨木 セコ� アイェ � ネ ワ、 アサッケ ハム 接骨木葉 セコ� アイェ � ネ ルウェ ネ。
(エスペラント)
En kanp� (�ina medicino) oni nomas la sekigitan arbedon sekkocuboku kaj nomas la sekigitan folion sekkocubokujoo.
 

接骨木は、骨が折れた時に直したり、腫れたところも痛むところもよくしたり、そしてやけどしたところを直したりしました。さらに、小便づまりしたとき飲むと良いといわれています。

(アイヌ語)
sekkotuboku ani pone kay hi a=tusare ka ki, totce hi ka arka hi ka a=pirkare ka ki, orowano a=cire hi a=tusare ka ki ruwe ne. kasiun, okuykoeskari=an kor a=ku yak pirka sekor a=ye ruwe ne.
接骨木 アニ ポネ カイ ヒ アトゥサレ カ キ、 トッチェ ヒ カ ア�カ ヒ カ アピ�カレ カ キ、 オロワノ アチレ ヒ アトゥサレ カ キ ルウェ ネ。 カシウン、 オクイコエ�カリアン コ� アク ヤ� ピ�カ セコ� アイェ ルウェ ネ。
(エスペラント)
Per sekkotuboku oni bonigas ostrompa�on, �vela�on, dolora�on kaj brulvundon. Kiam oni ne povas urini, oni trinkas �in. Tiel oni resani�as.
 

腎炎、関節リウマチ、痛風と呼ばれる病気も治すものです。

(アイヌ語)
zin'en, kansetury�mati, t�h� sekor a=ye siyeye ka a=pirkare p ne.
腎炎、関節リウマチ、痛風 セコ� アイェ シイェイェ カ アピ�カレ � ネ。
(エスペラント)
�i resanigas la malsanojn kiel la nefrito, la artika re�matismo kaj la podagro.
 

接骨木成分として、オレアノール酸、β-アミリンパルミテート、α-アミリン、ウルソール酸というものがあります。

(アイヌ語)
sekkotuboku or ta orean�rusan, b�taamirinparumit�to, arufaamirin, urus�rusan oka sekor a=ye p an ruwe ne.
接骨木 オ� タ オレアノール酸、β-アミリンパルミテート、α-アミリン、ウルソール酸 オカ セコ� アイェ � アン ルウェ ネ。
(エスペラント)
En sekkocuboku trovi�as oleanolic acid, amyrin palmitate, amyrin kaj ursolic acid.
 

接骨木葉にはサンブルシンというものがあります。

(アイヌ語)
sekkotubokuy� or ta sanburusin sekor a=ye p an ruwe ne.
接骨木葉 オ� タ サンブルシン セコ� アイェ � アン ルウェ ネ。
(エスペラント)
En sekkocubokujoo trovi�as sambunigrin.
 

若芽は食べられますが、下痢をする人もいるので注意してください!

(アイヌ語)
asir epuy a=e easkay, korka soyokari kur ka an kusu yayitupare yan hani!
アシ� エプイ アエ エア�カイ、 コ�カ ソヨカリ ク� カ アン クス ヤイトゥパレ ヤン ハニ!
(エスペラント)
Oni povas man�i la novan bur�onon. Sed kelkaj personoj laksi�as. Atentu tion!
 

果実は食べられます。それで作った果実酒はおいしいと言われています。

(アイヌ語)
nikaopi anak a=e easkay. ani a=kar sake keraan sekor haweas.
ニカオピ アナ� アエ エア�カイ。 アニ アカ� サケ ケラアン セコ� ハウェア�。
(エスペラント)
Oni povas man�i la frukton. Bongusta estas la alkohola�o el la frukto.


目次に戻る

ホームページに戻る